Veiligstellen van de import: door het internet evolueren de handelspraktijken, de douane past zich aan

Het Europees kader voor het markttoezicht staat in voor ‘een hoog niveau van bescherming van de publieke belangen zoals gezondheid en veiligheid in het algemeen, gezondheid en veiligheid op de werkplek, bescherming van de verbruikers en van de omgeving (...)’ . Alle producten die via de Europese Unie worden doorgevoerd, moeten aan deze reglementering voldoen en daarbij speelt de douane natuurlijk een belangrijke rol. Naast niet-virtuele grenzen, moet ook rekening worden gehouden met virtuele grenzen, zoals de internetplatformen.

De laatste jaren zijn de handelspraktijken enorm gewijzigd: het internet, een kanaal dat al erg veel wordt gebruikt om handel te drijven, trekt meer en meer fraudeurs aan. Op dit ogenblik nemen de marges van de internetmarkt tegenover de ‘traditionele’ handel jaarlijks met 10 à 15% toe. Meer dan de helft van de goederen vervoerd via een postpakket worden gekocht op het internet, en meer dan de helft van die gecontroleerde goederen vertonen onregelmatigheden en zijn schadelijk voor de mens, de omgeving of de maatschappij. Dat komt overeen met duizenden pakketten die dagelijks via het internet op het Belgisch grondgebied binnenkomen. Dat er een onderzoekscel moest worden opgericht die gespecialiseerd is in internetfraude, was voor de Douane en Accijnzen duidelijk: de cel Cybersquad.

Het Cybersquadteam beschikt over twee hoofdwegen om een onderzoek op te starten om zo fraude en namaak op te sporen:

  • rechtstreeks via het internet, waar het gebruikmaakt van publieke identificatietools (informatie verstrekt door de registers van de interne domeinen of door het team van dataminers dat zich bezighoudt met het opmaken van een lijst van een reeks interne en externe gegevensbanken die nuttig zijn voor het opsporen van fraude)
  • rechtstreeks bij de inbeslagneming van een postpakket

Verschillende informatiebronnen ondersteunen het onderzoek van het Cybersquadteam:

  • een mailbox waarlangs de benadeelden een klacht kunnen indienen (ecustoms@minfin.fed.be)
  • de vaststellingen van de eerstelijnsambtenaren via de toepassing V-post (verzendingsdienst)
  • de samenwerking met verschillende organisaties: Europol, FOD Economie, de merkvertegenwoordigers, de vertegenwoordigers van de economische sector (Comeos, Unizo), de politie, buitenlandse douanediensten
  • de deelname aan internationale operaties

Een internetsite opdoeken is natuurlijk niet voldoende! De douane doet ook onderzoek om na te gaan wie zich achter die sites verschuilt. Zijn dat Belgen, dan wordt de zaak opgevolgd door het parket. Zo niet gaat Cybersquad informatie inwinnen bij buitenlandse collega's.

Deze cel, sinds 1 september 2012 actief, voerde al onderzoek naar 860 verdachte websites; die onderzoeken leidden tot de sluiting van ongeveer 500 van die sites. Daarna volgt de schrapping van de onlinebankrekeningen van de betrokken verkopers en de inbeslagname van het geld op die rekeningen.

Het gevaar van namaakproducten

Naast de impact op onze schatkist brengt het verbruik van namaakproducten wel degelijk gevolgen en gevaren met zich mee. Zo is een namaakgeneesmiddel niet onderworpen aan controle en aan de wettelijke veiligheidsnormen. Het kan dus chemische stoffen bevatten die schadelijk zijn voor de gezondheid en de omgeving. Zo kan het zijn dat speelgoed niet aan de geldende veiligheidsnormen voldoet, met alle gevolgen voor kinderen tot gevolg... Maar ook de arbeidsomstandigheden waarin namaakproducten worden gemaakt zijn allesbehalve gewaarborgd.